Prof. Wojciech Mitkowski
Katedra Automatyki EAliE AGH

Laudacja

U podstaw Akademii Górniczej znalazła się myśl matematyczna powiązana z regułami postępowania wśród górników. Nastąpiło połączenie uczciwości w myśleniu z uczciwością w działaniu. Tak powstała Uczelnia kształtująca silne charaktery i wyraźne osobowości.

Akademia Górnicza powstała w 1919 roku w Krakowie. Uroczystego otwarcia dokonał 20 października 1919 w auli Uniwersytetu Jagiellońskiego Naczelnik Państwa Marszałek Józef Piłsudski. W pierwszych latach istnienia Uczelni Rektorami byli: prof. dr Antoni Hoborski matematyk (również dziekan Wydziału Górniczego), następnie w latach 1922-1924 prof. dr inż. Jan Studniarski elektrotechnik oraz w latach 1924-1926 prof. dr inż. Jan Krauze mechanik.

W dziedzinie nauk technicznych elektrotechnika, która ma wspólne podstawy matematyczne z mechaniką, w szczególności teoria obwodów elektrycznych, stanowi pewnego rodzaju punkt domykający lub pomost łączący nauki matematyczne z naukami stosowanymi. Ta synteza spowodowała powstanie Wydziału Elektromechanicznego i stworzyła w następnych latach korzystne warunki do rozwoju nowych specjalności, takich jak elektronika, automatyka i robotyka, telekomunikacja oraz informatyka, a ostatnio również biocybernetyka i inżynieria biomedyczna.

Wydział Elektromechaniczny powstał 1 stycznia 1946 roku. Dziekanem został prof. dr inż. Jan Krauze, a następnie w latach 1950-1952 prof. dr inż. Stanisław Kurzawa (elektrotechnik).

W roku 1949 (na wniosek z roku 1947) Uczelnia przyjęła nazwę: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.

W roku 1952 Wydział Elektromechaniczny przekształcił się w dwa Wydziały: Wydział Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa (Dziekanem został zast. prof, mgr inż. Jan Manitius) oraz Wydział Mechanizacji Górnictwa i Hutnictwa (Dziekanem został prof. mgr inż. Kazimierz Szawłowski). Obecnie te Wydziały to Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki (EAliE, skrótowo nazywany Wydziałem Elektrycznym) oraz Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki (IMiR). W tamtych czasach w skład Wydziału Elektrycznego wchodziła Katedra Fizyki oraz Katedra Matematyki II. Katedra Fizyki (przeniesiona z Wydz. Metalurgicznego; Kier. prof. dr Mieczysław Jeżewski) obejmowała Zakład Fizyki Ogólnej (Kier. prof. dr Marian Mięsowicz) oraz Zakład Fizyki Technicznej (Kierownik prof. dr Mieczysław Jeżewski). Od roku 1957 w skład Wydziału Elektrycznego wchodziła również Katedra Matematyki II (kierownik prof. dr Włodzimierz Wrona, a od 1960 roku prof. dr inż. Jerzy Górski).

Umiejscowienie matematyki i fizyki na Wydziale dawało dobry fundament do budowy przyszłego środowiska naukowego Wydziału, zgodnie z filozofią jedności nauki. Matematyka przenikająca się z fizyką stanowi podstawowy fundament nauk technicznych. Język matematyczny pozwala precyzyjnie opisywać zjawiska techniczne a sama matematyka w wielu przypadkach staje się źródłem nowych rozwiązań technicznych. I odwrotnie, rozwiązania stosowane praktycznie generują nowe koncepcje w matematyce, dla przykładu twierdzenia dotyczące systemów dynamicznych ze sprzężeniem zwrotnym. Od Newtona można wyraźnie zaobserwować rozwój teorii systemów dynamicznych w powiązaniu z teorią różnych typów równań różniczkowych. Równania Maxwella stały się podstawą rozwoju elektrotechniki i następnie telekomunikacji. Metody statystyczne i teoria macierzy stanowią podstawowy aparat matematyki stosowanej. Sensowne wykorzystanie nowych generacji maszyn cyfrowych jest możliwe dzięki rozwojowi metod numerycznych i stanowi podstawę różnego rodzaju zastosowań informatyki. Dyscypliny: automatyka, elektrotechnika, elektronika, informatyka i telekomunikacja stale się przenikają i mają wspólne podstawy matematyczne, a znajomość fizyki umożliwia głębsze zrozumienie zachodzących zjawisk w budowanych urządzeniach technicznych. Ostatnio, dzięki znacznemu udoskonaleniu narzędzi informatycznych, powrócono do głębszej analizy układów stosowanych w biocybernetyce i inżynierii biomedycznej wykorzystywanej np. do planowania terapii pewnych schorzeń.

W latach 60. zeszłego stulecia wykłady z matematyki dla studentów Naszego Wydziału prowadzili, między innymi, profesorowie Czesław Olech oraz Jerzy Górski. W latach 70. w ramach studiów doktoranckich zorganizowanych przez Prof. Henryka Góreckiego zajęcia prowadzili (między innymi) ksiądz profesor Andrzej Turowicz, przedstawiciele krakowskiej szkoły równań różniczkowych Andrzej Lasota, Andrzej Pelczar, Jacek Szarski, Zdzisław Opial (którego matematyki w szkole średniej uczył Antoni Bielak), oraz profesorowie Zbigniew Kowalski, Jerzy Seidler, Stefan Paszkowski, Kazimierz Mańczak, Kazimierz Malanowski, Jacek Kudrewicz, Andrzej Wierzbicki.

W roku 2009 Akademia Górniczo-Hutnicza (AGH) w Krakowie obchodzi 90-lecie swojego istnienia. Również w roku 2009 Polskie Towarzystwo Matematyczne (PTM) obchodzi w Krakowie Jubileusz 90-lecia istnienia. Przyjmuje się, że PTM powstało w dniu 2 kwietnia 1919 roku w Krakowie. Zebranie Konstytuujące odbyło się w lokalu przy ul. Św. Anny 12 3godz. 17. Obecni byli miedzy innymi: Stefan Banach, Leon Chwistek, Antoni Hoborski (pierwszy Rektor AG), Franciszek Leja, Stanisław Zaremba, Kazimierz Żorawski, i inni. Wśród członków założycieli było siedmiu profesorów gimnazjów, trzech profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, dwóch docentów i asystent oraz jeden inżynier. Skład członków założycieli świadczy o tym, że dużą wagę przywiązywano do ciągłości procesu edukacji na wszystkich szczeblach kształcenia. Celem Towarzystwa miało być pielęgnowanie matematyki czystej i stosowanej.

Uczniowie Zaremby i Żorawskiego stworzyli szkoły naukowe. W szczególności w Krakowie powstała szkoła równań różniczkowych Tadeusza Ważewskiego (promotor doktoratu Cz. Olecha w roku 1958) i szkoła geometrii Stanisława Gołąba (ucznia A. Hoborskiego, pracującego na AGH 4który zatrudnił Cz. Olecha na stanowisku młodszego asystenta w roku 1952) oraz również szkoła funkcji analitycznych Franciszka Leji.

W nawiązaniu do atmosfery, w której wzrastała Nasza Akademia, dojrzewał pomysł, by w dniach swojego Jubileuszu AGH nadała godność doktora honoris causa prof. dr hab. Czesławowi Olechowi, jednemu z najwybitniejszych przedstawicieli krakowskiej szkoły równań różniczkowych. AGH wraca w ten sposób do swoich korzeni z roku 1919. W chwili obecnej potrzebne są stałe sygnały, kierowane nie tylko do środowiska akademickiego, przypominające że jednym z fundamentów nauk technicznych jest matematyka, tak jak uważano w roku 1919, gdy odradzała się Polska po 123 latach niewoli.

Profesor Czesław Olech, matematyk, współtwórca wyjątkowej pozycji Instytutu Matematycznego PAN oraz Centrum Banacha w polskim i międzynarodowym życiu matematycznym; członek PAN, PAU, Papieskiej Akademii Nauk, Rosyjskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Matematycznego (od 1955 członek Oddziału Krakowskiego PTM), Europejskiego Towarzystwa Matematycznego (wiceprezes w latach 1991-1992) i Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego. Członek honorowy Związku Matematyków i Fizyków Czech i Słowacji. Doktor honoris causa Uniwersytetu w Wilnie (1989) oraz doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (12 maja 2006). Obecnie em. prof. zw. Inst. Matematycznego PAN. Autor prac (Mathematical Reviews wylicza ponad 80 Jego prac w nim recenzowanych) z dziedziny teorii sterowania i teorii równań różniczkowych zwyczajnych. Zainteresowania Profesora są znacznie szersze: algebra liniowa i wieloliniowa, teoria miary i całki, teoria macierzy, ogólna teoria systemów, optymalizacja, pierścienie przemienne oraz historia. Promotor 9 prac doktorskich i recenzent licznych rozpraw doktorskich oraz habilitacyjnych.

Profesor Czesław Kazimierz Olech, urodził się 22 maja 1931 roku w Pińczowie. Ukończył I LO Stefana Żeromskiego w Kielcach (1949). Absolwent matematyki UJ (1954). W latach 1954-1957 doktorant. Doktorat "O koincydencji asymptotycznej zbiorów usłanych przez całki dwu układów równań różniczkowych zwyczajnych" obronił w Instytucie Matematycznym PAN 26 kwietnia 1958. Promotorem rozprawy doktorskiej był prof. dr Tadeusz Ważewski, a recenzentami byli prof. dr Adam Bielecki oraz prof. dr Jacek Szarski. Habilitował się w IM PAN w roku 1962 na podstawie pracy "On the global stability of an autonomous system on the plane" (opublikowanej w czasopiśmie Contributions to Differential Equations, 1, 1963), docent w latach 1963-1966. W roku 1966 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego (Recenzenci: postępowanie ankietowe objęło 11 osób), a w roku 1973 tytuł profesora zwyczajnego (Recenzenci: prof. dr Stanisław Łojasiewicz, prof. dr Jacek Szarski, prof. dr Stefan Węgrzyn).

W latach 1960-1961 Profesor Czesław Olech przebywał w Stanach Zjednoczonych na zaproszenie słynnego matematyka Solomona Lefschetza, twórcę ośrodka zajmującego się równaniami różniczkowymi i matematyczną teorią sterowania. W późniejszych latach Profesor Olech był zapraszany do prowadzenia wykładów i badań naukowych do USA (1967-1968, 1986-1987) oraz również do wielu innych ośrodków zagranicznych, między innymi do Włoch i do Kanady.

Prace Czesława Olecha dotyczyły, między innymi, fundamentalnych problemów nauk stosowanych, a mianowicie asymptotycznej stabilności i globalnej asymptotycznej stabilności, z wykorzystaniem twierdzeń Lapunowa i ich uogólnień. Szczególnie cenne są liczne zastosowania w teorii sterowania i w rachunku wariacyjnym. Wyniki w tej dziedzinie zostały podsumowane w Lecture Notes In Mathematics, Springer, 1990. Czesław Olech zajmował się również badaniem punktów osobliwych oraz rozwiązaniami okresowymi i prawie okresowymi układów dynamicznych opisywanych równaniami różniczkowymi różnych typów.

Prof. Olech działał w wielu instytucjach naukowych, gdzie pełnił funkcje kierownicze: Instytut Matematyczny PAN (dyrektor w latach 1970-1986), Międzynarodowe Centrum Matematyczne im. Stefana Banacha PAN (współorganizator i dyrektor w latach 1972-1991), Rada Naukowa Instytutu Matematycznego PAN (przewodniczący Rady 1990-2002), Komitet Matematyki PAN (przewodniczący w latach 1987-1989), wieloletni członek CKK. Członek w Komitecie Wykonawczym IMU w latach 1979-1986. Międzynarodowa Unia Matematyczna International Mathematical Union (IMU) ukonstytuowała się w 1920 roku w Strasbourgu, przy okazji Międzynarodowego Kongresu Matematyków Internaional Congress of Mathematicians (ICM), pierwszego po I Wojnie Światowej. Polska była jednym z 11 członków założycieli. Przewodniczył Komitetowi Organizacyjnemu Międzynarodowego Kongresu Matematyków Warszawa 1982 (International Congress of Mathematicians - Warsaw 1982), który odbył się w Warszawie w roku 1983 (przesunięcie w czasie ze względu na stan wojenny).

Otrzymał liczne nagrody i odznaczenia: Państwowa (I st. 1976); Medal Martina Drimowa Bułgarskiej Akademii Nauk 1979; Medal im. Bernarda Bolzano Czechosłowackiej Akademii Nauk 1981; Medal im. Stefana Banacha PAN 1992; Medal PAN im. Mikołaja Kopernika; Krzyż Komandorski OOP 1984.

Współpracował z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci, prowadząc zajęcia w ramach programu pomocy wybitnie uzdolnionym.

Równania różniczkowe stanowią fundament nauk stosowanych, a w konsekwencji stanowią fundament wielu dyscyplin nauk technicznych. Pierwszym miejscem zatrudnienia prof. Czesława Olecha było AGH (18 sierpnia 1952) w Katedrze Matematyki kierowanej przez prof. S. Gołąba. Profesor Olech przez szereg lat wykładał matematykę na Naszym Wydziale, kształcąc w ten sposób przyszłą kadrę naukową, między innymi z zakresu automatyki i teorii sterowania. Z Profesorem pierwszy raz spotkałem się na wykładach z matematyki w roku akademickim 1966/67 (semestr 5, rok 3 elektrotechniki; Wydział Elektrotechniki Górniczej i Hutniczej, AGH). Wykłady dotyczyły między innymi: przestrzeni liniowych, układów równań, teorii macierzy, równań różniczkowych, postaci kanonicznej Jordana, przekształcenia Laplace'a, stabilności Lapunowa, kryterium Hurwitza i Routha, twierdzenia Michajłowa oraz funkcji zespolonych. Wybrane twierdzenia były podawane z dowodami przeprowadzanymi tak, że odpowiednie tezy stawały się oczywiste.

Los tak pokierował, że obecnie pełnię funkcję prezesa OK. PTM. Profesor jest wiernym Członkiem Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Śledząc życiorys Profesora Czesława Olecha mamy dobry przykład drogi awansu naukowego, o którym ostatnio tyle się mówi, poszukując "nowych" rozwiązań. Może wystarczy podglądać Mistrzów i naśladować.

Podsumowując AGH pragnie nadać godność doktora honoris causa prof. dr hab. Czesławowi Olechowi, jednemu z najwybitniejszych przedstawicieli krakowskiej szkoły równań różniczkowych, za dorobek naukowy istotnie wzbogacający rozwój teorii równań różniczkowych i teorii sterowania w świecie, a w szczególności w Polsce i w AGH oraz za zasadniczy wpływ na rozwój kadry naukowej oraz naukowo-dydaktycznej i inżynierskiej z zakresu automatyki i innych dyscyplin nauk technicznych. Szczególnie ważne są wyniki Profesora dotyczące sterowania optymalnego w przestrzeniach skończenie wymiarowych i zatem bliskie zastosowań, bo rozwiązywalne technikami skończenie wymiarowymi z wykorzystaniem łatwo dostępnych narzędzi informatycznych.

Nauka jest jedna, a matematyka stanowi fundament myślenia naukowego. Senat nadaje godność doktora honoris causa matematykowi, wybitnemu uczonemu i od dziś członkowi Wspólnoty Akademickiej AGH. Akademia oraz w szczególności Nasz Wydział wiele zawdzięcza Panu Profesorowi zwłaszcza w kształtowaniu uczciwości w myśleniu.